Su Kasîdesi [Fuzûlî]

Takdim: Eski edebiyatımız Hz. Peygamber için yazılmış binlerce beyit ve müstakil eserle süslüdür. Bu edebiyatın önemli bir kısmında güzel deyince, dilber deyince, sevgili deyince neredeyse hep ilk akla gelen odur. Asr-i Saadet'te Hassan bin Sabit ve Ka'b ibni Züheyr'in kasidelerinden başlamak üzere Arap, İran ve Türk edebiyatlarında onun için nazmedilen bütün eserlerde ona duyulan özlem ve aşk dile getirilmiştir. Türk edebiyatındaki naatler arasında onu "suyun hararetle aradığı, kapısına ulaşmaya çalıştığı sevgili" olarak tasvir eden bir tanesi vardır ki asırlar boyunca zevkle okunmuş ve hâlâ da okunmaktadır. Kasidelerin 'nesîb' yahut 'teşbîb' denen başlangıç bölümlerinde, şairlerin gerek şiir sanatındaki kudretlerini göstermek, gerekse methedecekleri şahsın övgüsüne güçlü ve etkili bir üslûpla başlamaya zemin hazırlamak üzere bir tabiat yahut güzel tasviri ile başlamaları edebî bir gelenektir. Ancak bizim edebiyatımızda pek çok örneği görüldüğü üz...

Ah eyledüğüm serv-i hırâmanun içündür [Fuzûlî]

     

  1. Âh eyledüğüm serv-i hırâmanun içündür
    Kan ağladuğum gonca-i handânun içündür
  2. Ser-geşteliğüm kâkül-i müşgînün ucundan
    Âşufteliğüm zülf-i perîşânun içündür
  3. Bîmar tenüm nergis-i mestün eleminden
    Hûnîn cigerüm lâ'l-i dür-efşânun içündür
  4. Yakdum tenümi vasl günü şem' tek amma
    Bil kim bu tedârük şeb-i hicrânun içündür
  5. Kurtarmağa yağmâ-yı gamundan dil ü cânı
    Sa'yüm nazar-ı nergis-i fettânun içündür
  6. Cân ver gönül ol gamzeye kim bunca zamandır
    Cân ile seni sakladuğum anun içündür
  7. Vâ'iz bize dün dûzahı vasf etti Fuzûlî
    Ol vasf senün külbe-i ahzânun içindür
Nesre Çeviri:
1. Âh eyledüğüm serv-i hırâmanun içündür. Kan ağladuğum gonca-i handânun içündür.
2. Ser-geşteliğüm kâkül-i müşgînün ucundan, âşufteliğüm zülf-i perîşânun içündür.
3. tenüm nergis-i mestün eleminden bîmar. Cigerüm lâ'l-i dür-efşânun içün hûnîndür
4. Vasl günü tenümi şem' tek yakdum amma bil kim bu tedârük şeb-i hicrânun içündür.
5. Dil ü cânı yağmâ-yı gamundan kurtarmağa sa'yüm nazar-ı nergis-i fettânun içündür.
6. Gönül ol gamzeye cân ver kim bunca zamandır cân ile seni sakladuğum anun içündür.
7. Fuzûlî, vâ'iz bize dün dûzahı vasf etti. Ol vasf senün külbe-i ahzânun içindür.

Günümüz Türkçesi:
(Bu gazel teşbihlere dayanır.)
  1. Ah eylememe sebep serv-i hıramanındır. Kan ağlamama sebep de gülen goncan yani dudağındır.
  2. Böyle âvâreliğim, akılsızlığım misk renkli ve kokulu kâkülün yine perişanlığım âşıklığım perişan zülfün içindir.
  3. Tenim, sarhoş nergisinin, gözünün eleminden hastadır. Ciğerim inci saçan lâ'lin, dudağın yüzünden kanla doludur, mustariptir.
  4. Visal günü tenimi mum gibi yaktım. Bil ki bu hazırlık ayrılık gecesi içindir.
  5. Gönlümü ve canımı aşkının yağma etmesinden kurtarmak için çalışıyorum. Çünkü fitneler koparan nergis gözünün bir bakışı gönlümü de canımı da yağma eder.
  6. Ey gönül o yan bakışa canını ver, zirâ bunca zaman seni canımla sakladığım o gamzeye canını vermen içindir.
  7. Fuzûlî, vâ'iz bize gece cehennemi tavsif etti. O vasıf, senin hüzünler dolu kulüben içindir.
Günümüz Türkçesi: A. N. Tarlan

Yorumlar