Su Kasîdesi [Fuzûlî]

Takdim: Eski edebiyatımız Hz. Peygamber için yazılmış binlerce beyit ve müstakil eserle süslüdür. Bu edebiyatın önemli bir kısmında güzel deyince, dilber deyince, sevgili deyince neredeyse hep ilk akla gelen odur. Asr-i Saadet'te Hassan bin Sabit ve Ka'b ibni Züheyr'in kasidelerinden başlamak üzere Arap, İran ve Türk edebiyatlarında onun için nazmedilen bütün eserlerde ona duyulan özlem ve aşk dile getirilmiştir. Türk edebiyatındaki naatler arasında onu "suyun hararetle aradığı, kapısına ulaşmaya çalıştığı sevgili" olarak tasvir eden bir tanesi vardır ki asırlar boyunca zevkle okunmuş ve hâlâ da okunmaktadır. Kasidelerin 'nesîb' yahut 'teşbîb' denen başlangıç bölümlerinde, şairlerin gerek şiir sanatındaki kudretlerini göstermek, gerekse methedecekleri şahsın övgüsüne güçlü ve etkili bir üslûpla başlamaya zemin hazırlamak üzere bir tabiat yahut güzel tasviri ile başlamaları edebî bir gelenektir. Ancak bizim edebiyatımızda pek çok örneği görüldüğü üz...

Dünyâyı harâb itdi o mestâne bakışlar [Şeyhülislâm Bahâyî]


1. Dünyâyı harâb itdi o mestâne bakışlar
Ol çeşm süzüşler o gazâlâne bakışlar

2. Tâkat mı kor âdemde yerinden o kopuşlar
Ol rahş sürüşler o levendâne bakışlar

3. Âdemde tahammül mü kor ey gözleri âhû
Düzdîde nigâh ile o yabâne bakışlar

4. ‘Âlemde nazîrün yog iken ey şeh-i hûbân
Bilsem kimedür yine bu hasmâne bakışlar

5. Bîgâne nazar dostlara ilde de var mı
Hep sende midür yohsa bu bîgâne bakışlar

6. Nahçîre tokundı gibi çeşmün yine ey şûh
Bîhûde degüldür o beyâbâne bakışlar

7. Hûn-ı dil-i pür-hûn-ı Bahâyî’yi düketdi
Çeşmüñden o câdû-yı Tatârâne bakışlar  

Nesre Çeviri:

1. O mestâne bakışlar, ol çeşm süzüşler, o gazâlâne bakışlar, dünyâyı harâb itdi.

2. O yerinden kopuşlar, ol rahş sürüşler, o levendâne bakışlar âdemde tâkat mı kor?

3. Ey gözleri âhû! Düzdîde nigâh ile o yabâne bakışlar âdemde tahammül mü kor?

4. Ey şeh-i hûbân! ‘Âlemde nazîrün yog iken yine bu hasmâne bakışlar bilsem kimedür.

5. Dostlara bîgâne nazar ilde de var mı? Yohsa bu bîgâne bakışlar hep sende midür?

6. Ey şûh, çeşmün yine nahçîre tokundı gibi. O beyâbâne bakışlar bîhûde degüldür.

7. Çeşmüñden o câdû-yı Tatârâne bakışlar, hûn-ı dil-i pür-hûn-ı Bahâyî’yi düketdi.

Günümüz Türkçesi:

1. O sarhoşça bakışlar, o göz süzüşler, o ceylanca bakışlar dünyayı harap etti.

2. O yerinden kalkışlar, o at sürüşler, o yiğitçe bakışlar insanda takat mi bırakır?

3. Ey gözleri ceylan! Kaçamak bakış ile o enginlere bakışlar insanda tahammül mü bırakır?

4. Ey güzeller şâhı! Dünyada benzerin yokken yine bu düşmanca bakışlar bilsem kimedir?

5. Dostlara el [gibi] bakışlar başkalarında da var mı? Yoksa bu yabancı bakışlar sadece sende midir?

6. Ey cilveli [güzel]! Galiba gözün yine bir ava dokundu (bir av fark ettin). O enginlere bakışlar boşuna değildir.

7. Gözünden o Tatarca cadı gibi bakışlar Bahâyî'nin kan dolu gönlünün kanını tüketti.

Günümüz Türkçesi: Müddeî

Yorumlar