Su Kasîdesi [Fuzûlî]

Takdim: Eski edebiyatımız Hz. Peygamber için yazılmış binlerce beyit ve müstakil eserle süslüdür. Bu edebiyatın önemli bir kısmında güzel deyince, dilber deyince, sevgili deyince neredeyse hep ilk akla gelen odur. Asr-i Saadet'te Hassan bin Sabit ve Ka'b ibni Züheyr'in kasidelerinden başlamak üzere Arap, İran ve Türk edebiyatlarında onun için nazmedilen bütün eserlerde ona duyulan özlem ve aşk dile getirilmiştir. Türk edebiyatındaki naatler arasında onu "suyun hararetle aradığı, kapısına ulaşmaya çalıştığı sevgili" olarak tasvir eden bir tanesi vardır ki asırlar boyunca zevkle okunmuş ve hâlâ da okunmaktadır. Kasidelerin 'nesîb' yahut 'teşbîb' denen başlangıç bölümlerinde, şairlerin gerek şiir sanatındaki kudretlerini göstermek, gerekse methedecekleri şahsın övgüsüne güçlü ve etkili bir üslûpla başlamaya zemin hazırlamak üzere bir tabiat yahut güzel tasviri ile başlamaları edebî bir gelenektir. Ancak bizim edebiyatımızda pek çok örneği görüldüğü üz...

Ol şehüñ bâbında der-bân olmag ister göñlümüz [Zâtî]

Peri masalı

1. Ol şehüñ bâbında der-bân olmag ister göñlümüz
Cümle mahlûkata sultân olmag ister göñlümüz

2. Ol perînüñ hâtem-i lâ’line cândan mâyilüz
Gerçi bir mûruz Süleymân olmag ister göñlümüz

3. Terk idüb tâc ü kabâyı baş açuk abdâl olub
Hânikâh-ı ‘ışka mihmân olmag ister göñlümüz

4. Dôstlar bir dem cihân bezminde râhat olmaduk
Her nefes ney gibi nâlân olmag ister göñlümüz

5. Hiç vâkıf olmaduk bu hâletüñ esrârına
Vâlih ü ser-mest ü hayrân olmag ister göñlümüz

6. Zâtîya ol âfitâb-ı âsumân-kadrüñ yine
Hâk ile kûyinde yek-sân olmag ister gönlümüz

Nesre Çeviri ve Günümüz Türkçesi 

1. Gönlümüz ol şehün bâbında derbân olmag ister. Gönlümüz cümle mahlûkata sultân olmag ister.
Gönlümüz o padişahın kapısında kapıcı olmak ister. Gönlümüz bütün yaratılmışlara sultan olmak ister. 

2. Ol perînüñ hâtem-i lâ’line cândan mâyilüz. Gönlümüz Gerçi bir mûruz Süleymân olmag ister.
O perinin la’l (taşı gibi olan) dudağının mührüne candan meyilliyiz. Gerçi bir karıncayız (ama) gönlümüz Süleyman olmak ister. 

3. Göñlümüz tâc ü kabâyı terk idüb baş açuk abdâl olub hânikâh-ı ‘ışka mihmân olmag ister.
Gönlümüz tâcı ve cübbeyi terk edip baş açık abdal olarak aşk tekkesine misafir olmak ister.

4. Dôstlar bir dem cihân bezminde râhat olmaduk. Göñlümüz her nefes ney gibi nâlân olmag ister.
Dostlar! Dünya meclisinde bir an bile rahat olmadık. Gönlümüz her an ney gibi inlemek ister. 

5. Bu hâletüñ esrârına hiç vâkıf olmaduk. Göñlümüz vâlih ü ser-mest ü hayrân olmag ister.
Bu halin sırlarına hiç vâkıf olmadık. Gönlümüz şaşkın, sarhoş ve hayran olmak ister.

6. Zâtîya, gönlümüz yine ol âfitâb-ı âsumân-kadrüñ kûyinde hâk ile yek-sân olmag ister.
Ey Zâtî! Gönlümüz yine o gökyüzü mertebeli güneşin (güneş gibi sevgilinin) mahallesinde toprakla bir olmak ister.  

Yorumlar